ابوسعیداحمدبن عبدالجلیل سجزی، (وفات:۴۱۴ ه.ق.) ستاره*شناس و ریاضی*دان بزرگ و مشهور ایرانی قرن چهارم هجری است که با ابوجعفر احمد بن محمد صفاری و عضدالدوله معاصر و از اهالی سیستان بوده و در خراسان و شیراز زیسته است.

ابوسعید سجزی از دانشمندانی است که زیج مامونی را بنیاد کرد وی دور کره زمین را محاسبه نمود. به طوری که تفاوت آن با محاسبات کنونی فقط چند متر اختلاف دارد. ابوریحان بیرونی می*گوید: «از ابوسعید سجزی، اسطرلابی از نو واحد بسط دیدم که شمالی و جنوبی مرکب نبود و آن را اسطرلاب زورقی نامند و او را به جهت آن تحسین نمودم.»
زندگی علمی سجزی

سجزی در حدود سال 330 ه . ق در سیستان متولد شد و بر اساس شواهد موجود، بخشی از عمر خود را در این منطقه سپری کرد. سجزی خود در رساله المدخل إلی علم الهندسه تصریح می کند:

در سیستان ابزار عظیم و مهمّی ساخته ام. مدلی از کل عالم، متشکل از افلاک، جرمهای آسمانی، مدارهای حرکت آنها و اندازه هایشان، مقدار فاصله ها و حجمهای آنها و شکل زمین، اماکن، شهرها، کوهها، دریاها، بیابانها، درون کره ای تو خالی و مشبک؛ آن را هیئت کل، نامیده ام1.

سجزی در فاصله سالهای 358 361 ه . ق در شیراز می زیسته و در این ایّام یک مجموعه از نسخ خطی را در شیراز استنساخ کرده است.

اکثر محققین تاریخ ریاضیات حوزه اسلامی بر این عقیده اند که نسخه کتابخانه ملّی پاریس به شماره 2457 همان نسخه دستنویس سجزی است که مشتمل بر 220 برگ و حاوی 49 رساله و کتاب از ریاضیدانان دوره اسلامی است2. رساله های دهم، بیست و هفتم، بیست و هشتم، سی و یکم و چهل و ششم آن مجموعه از تألیفات خود سجزی است. نظر برخی از محققین کنونی نظیر دکتر سمپلونیوس3 و دکتر هوخندایک4 بر آن است که نسخه فوق الذکر نمی تواند دست نویس سجزی باشد بلکه رونوشتی است که بعدها از دست نوشت سجزی استنساخ شده است.

منبع: بنیاد نیمروز کانون فرهیختگان سیستان